Sharon kan niet praten. Maar dat betekent niet dat ze niets te zeggen heeft. Integendeel. Ze heeft een duidelijke eigen mening en ze wil die ook graag kenbaar maken. Dat doet ze sinds kort met haar nieuwe spraakcomputer. De oude voldeed niet meer. Logopedist Hilke van den Heuvel van Lore begeleidde de zorgcoördinator en het team van De Loop 10 bij de introductie van deze nieuwe computer.
Sharon is een goedlachse dame van bijna veertig. Ze komt net thuis, in haar elektrische rolstoel die ze zelf bestuurt. ‘Hoe was het bij De Hommel’, vraagt zorgcoördinator Sandra van den Heuvel. Sharon lacht. Op het blad van haar stoel ligt een tijdschrift. Met daarin een mooie foto van acteur Jan Kooijman. Sharon is fan!
De communicatie verandert
Het is lekker weer dus we blijven even op het mooie terras van de woning. Sharon woont al vele jaren op Het Rijtven. Al vele jaren ook communiceert ze met een spraakcomputer. Als ze wat wil zeggen, zoekt ze het juiste plaatje op haar computer. Als ze dat plaatje indrukt, zegt de computer wat Sharon wil zeggen. “Ik ken Sharon al vanaf het moment dat ik hier stage liep in 2004”, zegt Hilke. “Als er vragen zijn rondom haar communicatie of bijvoorbeeld eet- of slikproblemen, dan roepen ze mijn hulp in.”
Dat gebeurde ook vorig jaar toen de moeder van Sharon aangaf dat haar spraakcomputer niet meer voldeed. “Hij was al behoorlijk oud en viel steeds vaker uit. Bovendien verandert de communicatie van elk mens. Ook van Sharon. En we konden in de oude spraakcomputer eigenlijk niks meer aanpassen”, aldus Sandra die het probleem dat moeder signaleerde volledig onderkende.
Hilke is onze gids
Met behulp van Hilke werd gezocht naar een nieuwe computer. Sandra: “Wij hebben hier weinig kennis van de ontwikkelingen op de markt van spraakcomputers. Hilke kent de apparaten en kent de leveranciers. Zij is onze gids op dit gebied.”
Hilke, Sandra en de moeder van Sharon bekeken aan welke voorwaarden de nieuwe computer moest voldoen. “Hij moet eenvoudig te bedienen zijn, er moet een raster op liggen, waardoor Sharon een beetje steun heeft als ze een plaatje wil indrukken en het belangrijkste, de computer moet ervoor zorgen dat Sharon zoveel mogelijk de regie over haar eigen leven behoudt”, zegt Hilke.
Emoties tonen
Die computer is inmiddels gevonden. En terwijl Sharon er af en toe al mee oefent, zijn de begeleiders, Sandra en de moeder druk bezig met het ‘vullen’ van de inhoud. Hilke: “Ze moet eigenlijk alles kunnen zeggen met behulp van de computer. Ook haar emoties kan ze ermee tonen. Als ze pijn heeft, moet ze aan kunnen geven waar ze pijn heeft, als ze verdrietig of boos is, moet ze dat ook kunnen vertellen. En natuurlijk alle dagelijkse zaken: welk beleg ze op haar brood wil, waar ze zin in heeft, tegen wie ze iets wil zeggen. Met de spraakcomputer geven we Sharon haar stem. En straks, in een volgende fase, willen we de computer ook koppelen aan andere apparaten. Zodat ze kan videobellen of de deur van het huis elektronisch kan open maken. Er zijn veel mogelijkheden die we allemaal gaan verkennen met Sharon.”
Kort lijntje
Het belangrijkste werk van Hilke zit er nu bijna op. Het team is geïnstrueerd en af en toe komt Hilke nog kijken hoe het gaat en of er hulp nodig is om het apparaat optimaal te kunnen gebruiken. “En hebben we of heeft de familie vragen waar we niet uitkomen, dan heb ik een heel kort lijntje met de leverancier”, vertelt de logopedist. “Daarnaast heb ik overleg met de Lore-collega’s van ergotherapie en fysiotherapie. De ergotherapeut kijkt mee met het plaatsen van de spraakcomputer op haar werkblad, zodat Sharon de spraakcomputer en haar elektrische rolstoel zelf kan bedienen. Ze houdt hierdoor zelf regie. Met de fysiotherapeut zorgen we ervoor dat Sharon haar arm zo kan blijven gebruiken dat ze de computer kan bedienen.”
En is Hilke nu klaar? Sandra lacht. “Nee, de samenwerking met Hilke en de collega’s van Lore is behoorlijk intensief. Nu kijkt ze bijvoorbeeld met ons mee bij de slikproblemen van Sharon; welke aanpassingen kunnen we doen, hoe kunnen we haar optimaal begeleiden? Fijn dat we voor dit soort vragen kunnen terugvallen op de specialisten van Lore. We doen het hier écht samen.”
